Operatiekwartier

In de operatiezaal neemt hoogstaande technologie een almaar belangrijkere plaats in. Toch blijven een goed geoliede samenwerking en wederzijds vertrouwen de voornaamste ingrediënten van een geslaagde operatie. ‘Het is een luxe om te mogen samenwerken met mensen die perfect op elkaar zijn ingespeeld.’

Mania De Praeter
Dr. Mania De Praeter
neurochirurg
dr. sabine Maes
Dr. Sabine Maes
Anesthesist
dr. Vera Saldien
Dr. Vera Saldien
diensthoofd anesthesie
An_Boudewyns
Prof. dr. An Boudewyns
neus-, keel- en oorarts en mond-halschirurg
Guy Hans
Prof. dr. Guy Hans
Medisch directeur UZA
nadjmi_uza
Prof. dr. Nasser Nadjmi
Diensthoofd mond-, kaak- en aangezichtschirurgie
Thiery Chapelle
Prof. dr. Thiery Chapelle
Chirurg hepatobiliaire, transplantatie en endocriene heelkunde
Porf.dr. Tomas Menovsky
Prof. dr. Tomas Menovsky
diensthoofd neurochirurgie

Ze houden niet van het woord topdokters, ook al verschenen ze alle vier in het gelijknamige televisieprogramma. Prof. dr. An Boudewyns, kliniekhoofd kinder-neus-, keel- en oorziekten, neurochirurg dr. Mania De Praeter, anesthesist dr. Sabine Maes en prof. dr. Nasser Nadjmi, diensthoofd mond-, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA), lieten maandenlang een reportageploeg meekijken in de operatiezaal. Zo ook prof. dr. Tomas Menovsky, diensthoofd neurochirurgie. ‘Jammer van die titel, want al onze collega’s zijn topdokters’, zegt Sabine Maes. ‘En doen net hetzelfde werk’, pikt Mania De Praeter in.

Vele soorten jobs

An Boudewyns is blij met het beeld dat het programma van hun dienst schetste. ‘Wij richten ons specifiek op complexe neus-, keel- en oorproblemen bij kinderen, in Vlaanderen een nog vrij onbekende discipline. Het was fijn dat ons domein en onze multidisciplinaire samenwerking, onder andere met de kinderlongartsen en de kinderanesthesisten, in de kijker werden gezet.’

Want met samenwerking, zo beklemtonen ze, staat of valt elke operatie. ‘Het succes van een ingreep wordt bepaald door tal van schakels: behalve de chirurg, anesthesist en OK-verpleegkundigen zijn dat bijvoorbeeld ook de PACU (Post Anesthesia Care Unit, waar patiënten na een ingreep worden opgevolgd), de pediatrisch verpleegkundige, de intensieve zorg … Als ook maar één schakel niet goed functioneert, valt het hele systeem in duigen’, zegt Nasser Nadjmi. Veel draait om vertrouwen. ‘Doordat alle medewerkers in de operatiekamer hun job perfect kennen, kunnen de chirurgen zich volledig op hun werk focussen’, zegt Mania De Praeter.

Doordat alle medewerkers in de operatiekamer hun job perfect kennen, kunnen de chirurgen zich volledig op hun werk focussen.

 

Robot

Collega’s gezocht

Het operatiekwartier (OK) zoekt nieuwe verpleegkundigen. Vooral de cluster neurochirurgie, mond-, kaak- en aangezichtsheelkunde en neus-keel-oorziekten kan versterking gebruiken.

Een uitdagende job, legt clusterverantwoordelijke Stephanie Van Nueten uit. ‘Als universitair ziekenhuis voeren we geregeld hooggespecialiseerde ingrepen uit. Je leert elke dag bij en krijgt ook volop de kans om bijkomende opleidingen te volgen, bijvoorbeeld een postgraduaat perioperatieve zorg, een bachelor- of mastergraad of bijscholing in neurologische zorg. Ook wie graag met kinderen werkt, is hier op zijn plaats.’

Als OK-verpleegkundige moet je met een gezonde dosis stress om kunnen. Een rustige periode kan snel omslaan in een acute situatie. ‘De afstand tussen verpleegkundigen en artsen is klein: bij ons geen hiërarchische sfeer’, voegt collega-verpleegkundige Lennert Verluyten eraan toe. ‘Als verpleegkundigen vormen we een jong en hecht team. Er is zelfs een feestcomité dat regelmatig activiteiten buiten de werkuren organiseert.’

Samen aan de tafel

De vier artsen werken in dezelfde cluster van het OK. Doordat hun specialismen letterlijk aan elkaar grenzen, werken ze veel samen en staan ze geregeld samen aan de operatietafel. Zo vormden Mania De Praeter en Nasser Nadjmi jarenlang een tandem voor schedeloperaties bij kinderen waarbij zowel neurochirurgie als kaakchirurgie vereist is. Intussen nam MKA-chirurg dr. Herman Jr. Vercruysse die taak van Nasser Nadjmi over.

Nasser Nadjmi is ook een wereldautoriteit op het vlak van operaties van een gespleten verhemelte bij kinderen. ‘Zeker bij het toepassen van een nieuwe techniek is het fantastisch om met een collega-specialist te kunnen werken’, zegt hij. ‘Vandaag heb ik voor het eerst een opening in het verhemelte gesloten met behulp van vooraf bewerkt vet uit de wang. Dat kon ik maar zo secuur doen dankzij NKO-collega prof dr. An Boudewyns.’

Ook anesthesist Sabine Maes noemt chirurgie ‘op en top teamwerk’. ‘Het is een luxe om te mogen samenwerken met mensen die goed op elkaar zijn ingespeeld. Laatst nog moesten we ‘s nachts bij een patiënt met spoed een opening in de luchtpijp maken. Op zo’n moment prijs je je gelukkig dat de chirurg echt aan twee woorden genoeg heeft.’

Hybride operatiezalen

In 2026 verhuist het OK naar een nieuw gebouw, wat op technologisch vlak een nieuw tijdperk zal inluiden (zie ook kaderstuk). ‘Het nieuwe OK zal over hybride operatiezalen beschikken: die combineren chirurgie met andere specialismen, in de eerste plaats beeldvorming’, zegt prof. dr. Thiery Chapelle, kliniekhoofd hepatobiliaire, transplantatie- en endocriene heelkunde. ‘Een van de ingrepen die we daar zullen uitvoeren, zijn ablaties van levertumoren, waarbij we de tumor met een naald wegbranden. Tegenwoordig doen we dat zonder te snijden, onder CT-begeleiding: we leiden de naald doorheen de huid rechtstreeks tot in de tumor. Die procedure gebeurt nu nog op de dienst radiologie, maar in het nieuwe OK gaan we dat doen in een hybride operatiezaal met CT. Met onder meer als voordeel dat we de ablatie indien nodig kunnen combineren met een andere ingreep.’

Al die nieuwe technologie vraagt ook een grote investering in knowhow. ‘In het OK van de toekomst zullen chirurgen, anesthesisten en verpleegkundigen wellicht structureel worden bijgestaan door radiologen en technici. En ook de inbreng van IT wordt groter’, blikt Thiery Chapelle vooruit.

In het OK van de toekomst zullen chirurgen, anesthesisten en verpleegkundigen wellicht structureel worden bijgestaan door radiologen en technici.

 

osia operatie

Meer complexe ingrepen

Ook op andere vlakken doen zich grote verschuivingen voor, waaronder de drastische toename van daghospitalisatie. Prof. dr. Vera Saldien, diensthoofd anesthesie: ‘Dat heeft een enorme impact op de organisatie, omdat de voorbereiding van de ingreep maar ook de oppuntstelling van de pijnstilling achteraf in een kortere tijdspanne moeten gebeuren. Ook op het vlak van planning is het een uitdaging.’

Aan de andere kant van het spectrum zie je net een stijging van de heel complexe ingrepen. ‘Denk maar aan slokdarm- en pancreaschirurgie, die vandaag worden gecentraliseerd in referentiecentra’, zegt medisch directeur prof. dr. Guy Hans. Ook de opvang van trauma’s en beroertes, waarvoor het UZA een verwijscentrum is, vraagt veel van het operatiekwartier. Vera Saldien: ‘Dat zijn per definitie ongeplande en acute zaken waarvoor je op elk moment snel gespecialiseerde zorg moet kunnen aanbieden. Dat is niet vanzelfsprekend, zowel organisatorisch als op het vlak van personeel en materiaal.’

Het aantal patiënten op de dienst spoedgevallen neemt almaar toe. Dat vertaalt zich in meer operaties, met een toename van het aantal ingrepen buiten de normale daguren. ‘Om dat te kunnen bolwerken houden we permanent gespecialiseerde multidisciplinaire teams beschikbaar’, aldus Guy Hans.

Meer comfort in nieuw OK

Midden 2026 verhuist het operatiekwartier naar een nieuw gebouw. Wat mogen we zoal verwachten?

  • Meer privacy en een aangenamere omgeving voor patiënten en hun familie. In de ontwaakzaal bijvoorbeeld zullen patiënten rustig in een huiselijke sfeer bijkomen.
  • Een aantal operatiezalen wordt specifiek aangepast voor robotchirurgie, wat de efficiëntie en het gebruiksgemak zal verhogen.
  • Het UZA schakelt over op een digitaal OK, wat betekent dat de diverse informatiesystemen worden verenigd op één digitaal platform. Daardoor kan de chirurg bijvoorbeeld vlotter vooraf gemaakte radiologische beelden raadplegen of beelden van een operatie delen voor onderwijsdoeleinden.
  • Ingrepen die nu buiten het OK plaatsvinden, zoals een gastroscopie of de plaatsing van een stent, worden meer gecentraliseerd.
Aangemaakt op
Laatste update op