Koppels die zich in het UZA aanmelden omdat het niet lukt om zwanger te worden, ondergaan allerlei onderzoeken die een licht kunnen werpen op de oorzaak. Standaard worden de zaadcellen van de man getest op aantal, vorm en beweeglijkheid, maar in het UZA gaan we een stap verder. ‘We onderzoeken al een aantal jaar ook het DNA van de zaadcellen. Als het DNA beschadigd is, zijn er DNA-breuken te zien’, zegt dr. Alessa Sugihara. Die DNA-breuken verlagen de kans op een zwangerschap en zouden het risico op een miskraam doen toenemen.
Inseminatie overslaan?
‘Dat is in elk geval de algemene opvatting,’ gaat Sugihara verder. ‘Om helemaal zeker te weten wat die DNA-breuken precies betekenen voor koppels die zwanger willen worden, doen we nu nog meer onderzoek. We brengen in kaart hoe de behandeling verder verlopen is bij de koppels die de afgelopen jaren sperma-DNA-testing hebben laten doen, en wat het resultaat van eventuele vruchtbaarheidsbehandelingen was. Daarnaast onderzoeken we of die DNA-breuken een rol spelen als alle andere onderzoeken geen echte oorzaak voor de vruchtbaarheidsproblemen aan het licht brengen. Zien we bij koppels met veel DNA-breuken in dat geval minder succes bij inseminatie? We denken dat vanaf een bepaald percentage DNA-breuken de kans erg klein wordt dat inseminatie lukt. Als we dat kunnen bevestigen, zouden we die stap kunnen overslaan en meteen overgaan op IVF. Maar dat moeten we wel zeker weten, want IVF is natuurlijk ingrijpender voor de vrouw.’
Wat DNA-breuken in sperma kunnen betekenen, is een hot topic in de wetenschappelijke wereld. ‘Heel recent is er in het Verenigd Koninkrijk nog een onderzoek gepubliceerd waarin een link met herhaalde miskramen werd gezien. Ook wat je eraan kan doen, is voer voor discussie. Sommigen zeggen dat de man zes maanden antioxidanten moet nemen om het probleem aan te pakken. Wij hopen in elk geval dat ons onderzoek een aantal sterke conclusies oplevert.’
Wij hopen dat ons onderzoek een aantal sterke conclusies kan opleveren
Niet invriezen
De sperma-DNA-test gebeurt in het fertiliteitslab van het UZA, door gespecialiseerde laboranten en biologen. ‘We behandelen het staal zodanig dat zaadcellen met breuken fluorescent worden en we het percentage zaadcellen met DNA-breuken kunnen bepalen. In tegenstelling tot andere ziekenhuizen doen we de test op verse spermastalen. Andere labo’s vriezen de stalen soms in, maar wij hebben gezien dat het invriezen zelf ook breuken kan veroorzaken. De test op het verse staal geeft dus het meest correcte resultaat, maar het vraagt tegelijk veel inspanningen van de labomedewerkers.’
‘Beste IVF-resultaten van Vlaanderen en Brussel’
Belrap (Belgian Register for Assisted Procreation) vergelijkt elk jaar de resultaten van de verschillende fertiliteitscentra, met name het aantal levendgeboren kinderen bij vrouwen en koppels die met medische hulp zwanger werden. ‘In het recentste rapport kwam het UZA als beste centrum van Vlaanderen en Brussel uit de bus’, zegt Diane De Neubourg, diensthoofd van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde (CRG). ‘We zijn misschien niet de grootste, maar we doen het wel beter dan de andere centra. We hebben zwaar ingezet op innovatie, zoals met de sperma-DNA-tests en we staan tegelijk heel dicht bij de patiënt. Daarnaast werken we ook continu aan de verbetering van onze kwaliteit.’
Een voorbeeld van dat streven naar kwaliteit, is het feit dat heel wat medewerkers examens afleggen bij de European Society of Human Reproduction and Embryology (ESHRE). ‘Die Europese vereniging stelt standaarden op voor alle professionals die bij fertiliteitsbehandelingen betrokken zijn. Al onze embryologen hebben die examens afgelegd en we zijn een van de weinige centra waar ze ook allemaal geslaagd zijn. Naast zes embryologen hebben ook twee verpleegkundigen het ESHRE-certificaat behaald en een van onze gynaecologen heeft het certificaat behaald voor reproductieve endoscopische heelkunde. Zo kan onze dienst beschikken over de recentste wetenschappelijke kennis en werken we volgens de hoogste standaarden. Dat maakt ons uniek als fertiliteitscentrum.’
