Hoop op beterschap

In december 2010 werd in Egypte een papyrusrol gevonden die de archeologen konden dateren rond 3000 voor Christus. Op die rol stond een vijfduizend jaar oud medisch voorschrift, waarschijnlijk het oudste ooit.

Johnny Van der Straeten
Johnny Van der Straeten
Voormalig gedelegeerd bestuurder UZA

Het was een voorschrift voor een anti-rimpelcrème. Er stond geschreven: ‘Verzamel de duurste ingrediënten die je kunt vinden. Stop ze in de mooiste flacon die je hebt. Schud er mee en je hebt een zeer dure emulsie. Iedereen zal dus geloven dat het werkt.’

Er is op 5000 jaar niet veel veranderd als het over esthetische geneeskunde of cosmetica gaat: de illusie mag veel geld kosten. Helemaal anders wordt nu de kost van het kankeronderzoek in vraag gesteld. Iedereen wil de nieuwe geneesmiddelen, maar niemand wil de peperdure rekening betalen. Nieuwe kankermedicatie is gepersonaliseerd: specifieke mutaties van cellen die specifieke vormen van kanker in gang zetten, worden bestreden. Meestal gebeurt dat door een bepaald eiwit aan te vallen dat in de tumor sterk aanwezig is. Het Californische biotechbedrijf Genentech slaagde daar als eerste in, meer dan tien jaar geleden. Daar was vijftien jaar onderzoek aan voorafgegaan. Aangezien een welbepaald soort tumor wordt aangevallen, zijn deze medicijnen maar bruikbaar voor kleine groepen patiënten en hebben we dus veel verschillende categorieën van die gepersonaliseerde medicijnen nodig. Dat maakt de ontwikkeling en productie afschuwelijk duur. Omdat de resultaten in bijkomende overlevingstijd niet zo spectaculair zijn als de kostenexplosie – meestal leven patiënten maar enkele maanden langer –, wordt het nut van dit onderzoek in tijden van besparingen in vraag gesteld.

Dat is fundamenteel verkeerd. De ontwikkeling van een medicijn duurt vijftien jaar, het toegepast krijgen en na evaluatie aanvaard laten worden als de beste praktijk duurt nog eens twintig jaar. Dat onderzoek – en we zijn weeral een onderzoeksgeneratie verder – afbouwen betekent een terugslag van decennia.

Testen om mutaties in cellen die kanker veroorzaken te ontdekken staan nog in hun kinderschoenen. Werkzame medicijnen vinden om die mutaties af te blokken, is nog moeilijker. Het gaat hier echter om leven of dood. Het gaat niet om een illusie die veel geld mag kosten, zoals 5000 jaar geleden, maar om de hoop op leven.

Aangemaakt op
Laatste update op